آسمان آبی

روز بیست و پنجم ماه ذى الحجّه، روزى است که سوره «هل اتى» در آن روز نازل شد.(1)

25 ذی الحجه به عنوان روز خانواده در تقویم رسمی کشور درج شده است

علت انتخاب این روز شأن نزول آیه «هل اتی» در سوره الانسان که راجع به خانواده و استحکام پایه‌های آن است، عنوان شده است.

در این روز سوره هل اتی در شأن اهل البیت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) حضرات امیرالمومنین و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین (علیهم السلام) نازل شده است. این مهم بعد از سه روز روزه آنان و اعطای افطارشان به مسکین و یتیم و اسیربود که آن طعام بهشتی نازل شد.

امام صادق (علیه السلام) فرمود: آن کاسه ای که طعام از بهشت آوردند و آن بزرگواران میل کردند نزد ماست وحضرت صاحب الامر(علیه السلام) آن را ظاهر خواهد کرد و طعام بهشتی از آن تناول خواهند فرمود.

در شأن نزول این سوره جمع زیادى از علماى شیعه و سنّى نقل کرده اند که امام حسن و امام حسین(علیهما السلام)بیمار شدند و پیامبر(صلى الله علیه وآله) به عیادتشان آمد و به على(علیه السلام) فرمود: چه خوب است براى شفاى آنان نذرى کنى.
حضرت على(علیه السلام) و حضرت فاطمه(علیها السلام) و فضّه براى شفاى آنان سه روز روزه نذر کردند.

وقتى که حسنین(علیهما السلام) شفا یافتند، آنان براى اداى نذر روزه گرفتند - و مطابق برخى از روایات حسنین(علیهما السلام) نیز روزه گرفتند ـ در حالى که از نظر موادّ غذایى در زحمت بودند. به هنگام افطار که مقدارى نان را براى افطار آماده کرده بودند، صداى مسکینى را شنیدند که تقاضاى کمک داشت.
على(علیه السلام) و فاطمه(علیها السلام) و فضّه و حسن و حسین(علیهما السلام) نان خود را به آن مسکین دادند و خود در آن شب جز آب ننوشیدند.
غروب فردا نیز به هنگام افطار یتیمى اظهار نیاز کرد و بار دیگر جریان شب گذشته تکرار شد و آنان با مقدارى آب افطار کردند.
روز سوم نیز به هنگام غروب اسیرى به در خانه آنان آمد و آن خانواده کرامت و بزرگوارى و ایثار، از سهم نان خود گذشتند و آن را به اسیر دادند.
فردا على(علیه السلام) دست حسن و حسین را گرفت و خدمت پیامبر(صلى الله علیه وآله) آمد، چشم پیامبر به بچّه ها افتاد که از شدّت گرسنگى مى لرزیدند; علّت را جویا شد و على(علیه السلام) ماجرا را تعریف کرد. پیامبر(صلى الله علیه وآله)ناراحت شد و با هم به منزل حضرت زهرا(علیها السلام) آمدند، در این حال جبرئیل فرود آمد و سوره هل أتى (انسان) را از جانب خداوند آورد. در این سوره از ایثار توأم با اخلاص اهل بیت(علیهم السلام) به عظمت و بزرگى زیاد یاد شده است.(2)

براى این روز اعمالى ذکر شده است:
1ـ مرحوم «سیّد بن طاووس» از «شیخ مفید» نقل مى کند که مستحب است در چنین روزى روزه بگیرند، زیرا در چنین روزى خداوند فضیلت و برترى اهل بیت رسول خدا را آشکار ساخت.(3)
2ـ در شب بیست و پنجم و روز بیست و پنجم براى تأسّى به آن بزرگواران انفاق و اطعام و صدقه دادن به فقرا مناسب است.(4)
3ـ مناسب است در این روز غسل زیارت انجام دهند و ائمّه(علیهم السلام) را زیارت کنند مخصوصاً خواندن زیارت جامعه در این روز مناسب است.(5)

 منابع:
1. اقبال صفحه 529.
2. براى آگاهى بیشتر و تفسیر آیات موردنظر به تفسیر نمونه، جلد 25، صفحه 343 به بعد (ذیل تفسیر سوره انسان) مراجعه کنید.
3. اقبال، صفحه 529.
4. همان مدرک.
5. زادالمعاد، صفحه 368.